BORTEL - BOROWSKA

KANCELARIA ADWOKACKA

Zachowek budzi w prawie spadkowym wiele emocji, jak i wątpliwości. Kto może go otrzymać, w jaki sposób i w jakim czasie? W niniejszym artykule postaram się udzielić odpowiedzi na podstawowe pytania związane z zachowkiem.

Czym jest zachowek i kto może go żądać?

Zachowek uprawnia do żądania po zmarłym pewnej kwoty pieniężnej pod ściśle określonymi warunkami.

Po pierwsze zmarły musiał pozostawić testament, na podstawie którego tylko wybrane przez niego osoby odziedziczyły jego majątek.

Uwaga! Istnieją sytuacje, kiedy można żądać zachowku, pomimo że zmarły nie pozostawił testamentu, a cały swój majątek „rozdał za życia” na przykład w formie darowizn

Po drugie, osoba żądająca zachowku po zmarłym musi być dzieckiem, wnukiem, małżonkiem lub rodzicem zmarłego i dziedziczyłaby po nim majątek, gdyby spadkodawca nie pozostawił testamentu. Takie sytuacje dobrze ilustrują następujące przykłady: matka sporządza testament, w którym powołuje do dziedziczenia jednego spośród 4 synów; ojciec sporządza testament, w którym ustala, że dziedziczyć będzie jego córka i pomija swoją drugą żonę.

Istnieje grono osób, które nie będą mogły żądać zachowku. Należą do nich osoby, które zrzekły się dziedziczenia oraz te, które zostały wydziedziczone. Należy również pamiętać, że prawa do żądania zachowku nie ma również małżonek, jeśli spadkodawca  (zmarły) wystąpił za swojego życia o orzeczenie rozwodu z winy tego małżonka.

Wysokość kwoty

Po ustaleniu, że określona osoba należy do grona uprawnionych do żądania zachowku należy zastanowić się nad wysokością kwoty, jakiej można żądać. Osoba, które jest uprawniona do zachowku może dochodzić połowy udziału w spadku, jaki uzyskałaby po zmarłym, jeśli nie byłoby testamentu. Co to oznacza w praktyce? Jeśli zmarły ojciec na podstawie testamentu pozostawił majątek warty 210 tys. zł tylko jednemu synowi i pominął dwóch pozostałych, to wówczas każdy z pominiętych synów może żądać zasądzenia 35 tys. zł.

Sytuacja komplikuje się, jeśli osoba która ma prawo do zachowku jest małoletnia lub trwale niezdolna do pracy. Opierając się na powyższym przykładzie, gdyby jeden z pominiętych synów był małoletni, wówczas należałby mu się zachowek w wysokości 2/3 udziału, czyli 46,6 tys. zł.

Dlaczego czas nagli?

Czas płynie niezwykle szybko, a sprawy po śmierci czasami porządkowane są przez rodzinę z pewnym ociąganiem się lub niechęcią. Zdarza się, że osoby uprawnione do zachowku opierając się na obietnicach dziedziczących i czekają na dobrowolną wypłatę zachowku. Roszczenie o zachowek przedawnia się po upływie 5 lat, licząc od dnia ogłoszenia testamentu po spadkodawcy. Ogłoszenie testamentu następuje najczęściej w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, kiedy to testament jest ujawniony i odczytany przez sąd. Ogłoszenie testamentu może również nastąpić przez odczytanie testamentu przez notariusza. Aby zapobiec przedawnieniu roszczenia o zachowek należy złożyć pozew o zachowek czyli wystąpić do Sądu z powództwem przeciwko osobie lub osobom, które otrzymały spadek na podstawie testamentu.

Strona internetowa bortelborowska.pl została stworzona w celu dostarczenia informacji o profilu działalności Kancelarii Adwokackiej Adwokat Marty Bortel-Borowskiej. Teksty publikowane na stronie mają charakter informacyjny, służą przede wszystkim popularyzacji wiedzy o prawie. Żaden z nich nie może być traktowana jako porada prawna.

ARTYKUŁY